De boerenprotesten zijn nog steeds in volle gang. Drie dagen geleden zijn distributiecentra en havens in Nederland geblokkeerd en eerder in juni de snelwegen. Momenteel kampen de supermarkten met achterstanden in de leveringen en zelfs PostNL heeft aangekondigd dat we iets langer op onze pakketjes gaan moeten wachten. Het motto van de boeren is: “Heel Nederland plat”, en ze zijn nog lang niet klaar met protesteren. Wat is nou de reden dat zij zo heftig protesteren?
Nieuwe stikstofmaatregelen
In juni kondigde het kabinet nieuwe stikstofmaatregelen aan. De aanleiding hiervan was dat volgens het regeerakkoord in 2030 driekwart van alle natuurgebieden in ons land een ‘gezond stikstofniveau’ moeten hebben. Dit betekent dat de stikstofuitstoot door heel Nederland met zo’n vijftig procent verlaagd moet worden ten opzichte van 2018.
In vergelijking met andere Europese landen stoot Nederland gemiddeld vier keer zoveel stikstof uit. In 2019 kwam dit neer op 177 miljoen kilo. 40 procent hiervan bestaat uit stikstofoxiden en 60 procent uit ammoniak, en deze ammoniak ontstaat in dierenmest. Nederland produceert jaarlijks meer dan 75 miljard kilo dierenmest. Dit komt neer op meer dan 4.400 kilo per persoon. Dit is meer dan volgens Europese regelgeving is toegestaan, maar Nederland heeft een uitzonderingssituatie gecreëerd. De veehouderij is verantwoordelijk voor 70 procent van de Nederlandse stikstofuitstoot. De geproduceerde ammoniak komt in de atmosfeer terecht als fijnstof. Fijnstof is schadelijk voor de bloedvaten, hart en luchtwegen.
Hoeveel elke regio precies moet besparen, heeft het ministerie in kaart laten brengen. Gebaseerd hierop is per provincie een eigen doel vastgesteld. De provincies mogen zelf plannen opstellen over de manier waarop ze gaan besparen. Het doel is om in de natuurgebieden het stikstofniveau te verlagen, maar dit is niet de enige plek waar bespaard kan worden. Ambtenaren van het ministerie van Landbouw Natuur en Voeedselkwaliteit hebben benadrukt dat de provincies ook elders in de provincie mogen gaan besparen, maar dat niet onderhandelbaar is dat ze aan de stikstofdoelen zullen moeten voldoen. Tevens kan het lastig zijn om de nieuwe doelen te behalen en daarbij alleen te focussen op de natuurgebieden. Er kan binnen een provincie dus ook naar andere sectoren gekeken worden, zoals naar de veestapel.
De gevolgen
Voor veel boeren zijn de maatregelen catastrofaal. Direct rondom de natuurgebieden moet veel stikstof bespaard worden, en de boeren zullen hier grotendeels de prijs voor gaan betalen. Volgens RTL Nieuws rekenen de ambtenaren van het ministerie van LNV erop dat de veestapel ongeveer een derde kleiner moet worden. Dit betekent dat veel boeren zullen moeten stoppen met hun werk of gaan verhuizen. Het kabinet ziet het liefst dat dit vrijwillig gaat, maar sluit niet uit dat er gedwongen opkoop kan plaatsvinden.
Op 10 juni heeft minister Staghouwer van Landbouw de boeren perspectief geprobeerd te bieden door middel van het presenteren van vijf opties die de boeren in de toekomst kunnen hanteren.
Ten eerste kunnen de boeren technisch innoveren, inhoudende dat ze meer inzetten op schone stallen. Ook kunnen de boeren kiezen voor extensievere landbouw, meer ruimte vrijmaken per dier en minder megastallen. Tevens kunnen de boeren andere producten of diensten gaan aanbieden, zoals een camping op de boerderij. Daarnaast kunnen ze er ook voor kiezen om te verhuizen, en ten slotte om met hun bedrijf te stoppen. Welke van deze opties per regio gehanteerd gaat worden is niet alleen de keuze van de boeren zelf, het kabinet wil dat provincies en boeren met elkaar in gesprek gaan. De eindbeslissing ligt uiteindelijk bij de provincies.
De boeren
Voor veel boeren is hun toekomst onzeker. De kans is aanzienlijk dat zij hun bedrijf zullen moeten opgeven, of op zijn minst drastisch aanpassen. De emotionele reactie van de boeren is daarmee enigszins verklaarbaar. Toch komen deze maatregelen volgens Zembla-verslaggever Ton van der Ham niet uit het niets. Op het hoofdkantoor van de Land- en Tuinbouworganisatie Nederland waren de wetenschappelijke rapporten beschikbaar en was bekend dat in Nederland heel veel dieren worden gehouden, aldus Van der Ham. De maatregelen van het kabinet komen dus niet uit de lucht vallen, maar is volgens de verslaggever slecht gecommuniceerd tussen de Land- en Tuinbouworganisatie en de boeren.
Als reactie op de maatregelen zijn de protesten al een paar weken intensief bezig. Politiek Den Haag lijkt nog niet heel erg onder de indruk te zijn van de protestacties. Wel zijn afgelopen maandag ongeveer tweehonderd boetes uitgedeeld aan boeren volgens politiecommandant Willem Woelders. Deze boetes waren vooral gericht aan boeren die met hun trekkers op de snelweg reden. Ook zijn bij blokkades van distributiecentra op verschillende plekken in Nederland meerdere mensen aangehouden.
Hoewel er verschillende opties zijn voor de boeren, lijkt de keuze niet echt bij hen te liggen. De provincies zullen uiteindelijk zelf de maatregelen kiezen. Wat dit precies gaat betekenen voor de boeren is onbekend, maar de vooruitzichten zijn somber. Het effect dat de protesten gaan hebben is nog niet helder, maar wel is duidelijk dat de boeren nog lang niet klaar zijn met protesteren.
Bronnen
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/hoe-arm-en-zielig-is-de-boer-echt~b879ad98/